امامزاده عزیز (اوین)

در دامنه كوهستان شمال شرقى اوین، آن‌‌جا كه باغ‌‌ها و خانه‌‌هاى انتهاى شمالى قریه مزبور به باغ‌‌ها و خانه‌‌هاى انتهاى جنوبى قریه دركه مى‌‌رسد، بر فراز تپه مشرف به باغستان‌‌هاى هر دو قریه، بقعه و زیارتگاه خوش‌‌منظر و زیبایى به نام امامزاده عزیز وجود دارد. بناى اصلى آن قبه كوچك متناسبى با سقف گنبدى بیضى‌‌شكل است كه داخل آن به طور تقریب كمى بیش از چهار متر طول و مختصرى بیش از سه متر عرض دارد. به نظر مى‌‌رسد بناى آن به قبل از دوره قاجاریه مربوط باشد. بعداً در طرفین شرق و غرب این قبه دو اتاق ساده كه اندود درونى آن‌‌ها كاه‌‌گلى است، افزوده‌‌اند و ایوان پهن و وسیعى هم با جرزهاى سنگى و نرده چوبى ساده در جلوى بقعه یعنى سمت جنوب آن، كه مشرف به قریه اوین مى‌‌باشد، احداث نموده‌‌اند و این مستحدثات هم كم‌‌تر از صد سال قدمت ندارد.

 داخل حرم كوچك، بقعه محجر چوبى ساده به طول 1/91 متر و عرض 1/13 متر و ارتفاع 1/43 متر با خانه‌‌بندى‌‌هاى مربع درشت اطراف مرقد را احاطه نموده است. زیارت‌‌نامه آن‌‌جا، صاحب مرقد را حضرت امامزاده عزیز بن محسن بن موسى‌‌الكاظم الامام به حق نجل امیرالمؤمنین معرفى مى‌‌نماید. بنابراین امامزاده مزبور عم امامزاده مطیب مى‌‌شود و دو زیارتگاه قریه اوین یكى متعلق به عمو و دیگرى مربوط به برادرزاده است. به مناسبت شكل و رنگ قرمز گنبد شیروانى این امامزاده، مردم خوش‌‌مشرب آن را به نام «امامزاده انارى» خوانده‌‌اند.

 بالاتر از زیارتگاه دو مقبره خوش‌‌منظر هر كدام به صورت شش ضلعى داراى شش پایه ظریف آجرى با دهانه‌‌هاى باز و سقف شیروانى احداث گشته است كه اولى مدفن شاهزاده حسین‌‌قلى میرزا سالور عمادالسلطنه متوفى در سال 1311 خ. و دومى آرامگاه شاهزاده قهرمان میرزا سالور عین‌‌السلطنه متوفى به سال 1324 خ. هر دو فرزندان مرحوم عبدالمصد میرزاى عزالدوله، فرزند محمدشاه قاجار، مى‌‌باشند. / آثار تاریخى تهران، ص 225.

 امامزاده عزیز در پاى چنار اوین به قتل رسیده است. این داستان خود حاكى است كه در اوین چنار قدیمى [وجود داشته] است. در پشت تكیه، امامزاده مطیب بن عماد بن موسى‌‌الكاظم (ع) است. / جغرافیاى تاریخى شمیران، ص 124.