آهنگری از مشاغل تهران قدیم است كه مطابق آمار دارالخلافه تهران به سال 1269ق. یعنی در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه تعداد 26 باب دكان آهنگری در تهران وجود داشت. پانزده باب در محله عودلاجان، هشت باب در بازار و سه باب در سنگلج. در آهنگری‌‌های قدیم با امكانات و ابزاری در آن روزگار اشیایی چنین ساخته می‌‌شد: میخ طویله، میخ سركج، انبرو سیخ و سه پایه آهنی، زنجیر و سیخانك (سیخ نوك تیزی كه بر سر چوب كوفته با آن الاغ هین می‌‌كردند(، دهانه اسب و الاغ و ركاب، منقل آهنی، نیم ذرع بزازی، نعل، قلم، سنبه، چفت ورزه (دو وسیله نرو ماده كه جهت قفل كردن در بر آن نصب می‌‌شد)، تملك (تسمه آهنی كه به جای كلون پشت در نصب می‌‌شد(، حلقه سنگ راه آب، چكش و پاشنه در حیاط، مشته و درفش و سوزن كفاشی و جوالدوز، ابزار بنایی و سنگ‌تراشی مانند تیشه و كلنگ. بازار آهنگرها بین خیابان‌های بوذرجمهری و سیروس قرار دارد (محله عودلاجان). / تاریخ اجتماعی تهران، ج 3، ص 415.
آهنگر، كسی بود كه سروكارش با ساخت و ساز اشیای آهنی بود. اسباب و ابزاری از قبیل بیل و كلنگ وتیشه وچكش و گاوآهن و تسمه دور چرخ گاری و تارمی و هرچه از این قبیل، با مواد اولیه‌ای كه از خارج به صورت شمش و لوله و مفتول و شاخه و تسمه آمده، یا از آهن پاره‌ها و اوراقی‌‌های جمع‌آوری شده توسط آهن پاره بخرها كه به آن‌ها تغییر شكل می‌‌دادند.
تشكیلات دكان و ابزار و اثاثیه آهنگری عبارت بود از دكانی معمولی و كنده و سندانی دروسط دكان و دم بزرگی در بلندی و كوره‌ای جلوی دَم، با اجاقی ذغال سنگ‌سوز و چند انبر بزرگ و كوچك و گاز و چند پتك و چكش و سُنبه و قلم و تغار بزرگی آب و چهار پتك‌كار یعنی كارگر ورزیده برای كوبیدن پتك و استادكاری كه اداره كوره و ابزار و دستور كار در اختیارش بوده، با پیشبندی چرمین جلوی هر كدام جهت پیش گیری ازآذرخش‌های آهن ودم كاری كه كار دمیدن و تابیدن كوره بكند.
در ابتدا كوره به وسیله چوب سفید و ذغال چوب روشن شده سپس روی آتش‌های ذغال چوب ذغال سنگ ریخته می‌‌شد و دم كار به ملایمت شروع به دمیدن و گیراندن ذغال سنگ‌ها می‌‌نمود و پس از گرم شدن كوره و گرفتن ذغال سنگ‌ها دم كار، كارش را فشرده‌تر و سریع‌تر می‌‌نمود تا آتش و حرارت لازم حاصل گردد. / همان، ج 2، ص 132.
این مغازه هاسوای دكان‌های چلنگری و حدادی، كه به جای خود شرح خواهیم داد، بوده است.
2017 © All rights reserved.